Böbrek üstü bezlerinin kabuk denilen adrenal korteks bölümünden salgılanan hormonlar oldukça çeşitlidir. Hormonların vücutta önemli fonksiyonları bulunmaktadır. Bunlar arasında;

Kortizol hormonu: Kortizol hormonu vücutta karbonhidrat ve protein metabolizmasının düzenlenmesine etki eder. Protein ve yağda glikoz dönüşümünü hızlandırarak, kanda şeker oranının yükselmesinde etkili olur. Karaciğerde glikojen sentezinin artmasını sağlar. Ayrıca romatizmal hastalıkların tedavisinde, alerjik kökenli hastalıklarda ve iltihaplanma tedavisinde kullanılır.

Aldosteron hormonu: bu hormonun işlevi böbreklerdeki idrar tüpçüklerinde sodyum ve klor iyonlarının emilimini sağlamaktır. Kanda ve hücre dışındaki sıvıların iyon derişimine etki eder. Böbrek üstü bezinden fazla miktarda aldosteron hormonu salgılandığında kan basıncı yükselmeye başlar, doku sıvısı artar. Ancak hormonun üretilmemesi halinde ölüm gerçekleşir. Deniz suyu yutulduğu zaman vücuttaki aldosteron hormonu da azalır.

Adrenal eşey hormonları: Böbrek üstü bezlerde erkek ve dişilerde az miktarda eşeysel hormon üretilir. Ancak hormonların ergenlik döneminde üretilmesi gerekir. Eğer erkeklerde ergenlikten önce bu hormonlar üretilirse, erkeklerde ergenliğe giriş zamanından önce olur. Kızlarda zamanından önce bu hormonlar üretilmeye başlarsa, kıllanma, sesin kalınlaşması, kas gelişimi, sakalların çıkması gibi etkiler ortaya çıkar. Fazla salgılanan eşey hormonları erkeklerde kıllanma ve ses kalınlaşması gibi etkilere ol açar.

Böbrek üstü bezlerinin adrenal medulla denilen iç kısmından kalp ve damar sisteminde önemli olan adrenalin ve noradrenalin hormonları salgılanır.

Adrenalin: Adrenalin hormonunun salgılanması vücudun verdiği tepkilerde özellikle korkma, üzülme, heyecanlanma, öfkelenme, bazı ilaçları kullanma gibi durumlarda artar. Hormonun yüksekliği vücuttaki kan basıncını, kandaki şeker düzeyini de yükseltir. Hücreler daha fazla enerji üretirken, sindirim yavaşlar. Kalp daha hızlı atar, damarlarda genişleme, göz bebeklerinde büyüme olur. Beyne giden kan artar, kanın pıhtılaşma süresi kısalır. Bu etkilerle birlikte kişide yorgunluğa karşı direnç gelişir. Tıp alanında adrenalin hormonu duran kalbin çalıştırılmasında, düşük kan basıncının yükseltilmesinde de kullanılır. Adrenalin hormonu kılcal damarlarda daralmaya yol açar, kokan kişinin cildi sararır. Korkma, heyecanlanma durumlarında hipotalamus ilk uyarılan yerdir. Burada üretilen düzenleyiciler de hipofizi kontrolde tutar. ACTH üreten hipofiz ise adrenal bezleri kontrol eder ve adrenalin salgılanmasına etki eder. Adrenalin glikojenin glikoza dönüşmesini sağlayıp, kandaki glikozu yükseltir. Pankreastan glukagon ve insülin hormonlarının salgılanmasını sağlar ve kanda glikozu dengeler. Yani pankreas, karaciğer ve böbrek üstü bezleri beraber hareket eder ve kandaki glikoz seviyesinin dengelenmesinde rol oynarlar. Adrenalin hormonu vücut işlevlerinde önemli bir yere sahiptir.

Noradrenalin: Böbrek üstü bezi hormonları arasındaki noradrenalin, vücut faaliyetleri açısından önemli görevler üstlenmiştir. En önemli işlevi kılcal damarların kasılmasını, kan basıncının yükselmesini sağlamaktır. Yine böbrek üstü bezi hormonlarından olan adrenalin hormonuyla beraber otonom sinir sistemi çalışmasında etkili olur. Vücutta otonom sinir sistemi istek dışı çalışır. Tehlikeli durumlarda, ani şekilde müdahale edilmesi gerektiğinde, otonom sinir sistemi adrenalin ve noradrenalin hormonlarının yardımıyla kontrollü şekilde çalışmaya başlar.

0 Yorum Yapılmış "Böbrek Üstü Bezi Hormonları"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin