Böbrek Üstü Bezi
Böbrek üstü bezi, vücudumuzda böbreklerin üzerinde yerleşmiş, baş parmak kadar büyüklükte adrenal bezlerdir. Böbrek üstü bezi korteks denilen dış kısmı ve medulla denilen iç kısımdan oluşur. Adrenalin ve noradrenalin hormonu iç kısmından salgılanır. Beyin ve hipofiz bezi hormon üretimini kontrol altında tutar. Bu iki hormonun kana girmesi kan basıncıyla, kalp atım hızının yükselmesine neden olur, vücut faaliyetlerini etkiler.
Vücudumuzdaki fiziksel ve duygusal stresler hormon üretiminde etkili olabilir. Böbrek üstü bezi dış kısmında kortikosteroidler denilen üç türden oluşan grup hormon üretimi olur. Bu hormonların biri cinsiyet hormonları olup, dişilerine östrojen, erkek olanlarına androjen enir. Glukokortikoid hormonları diğer grubu oluşturur ve nişastalı gıdaların karaciğerde glikojene dönüşmesine etki eder. Mineralokortikosteroidler dış kısımda üretilen hormonların diğer grubudur. Bu hormonlar potasyum ve mineral tuzların vücutta kontrollü şekilde kullanımını sağlar.
Böbrek üstü bezi böbreklerin üzerine yerleşmiş, üçgen biçimindeki yapılardır ve stres durumlarında vücutta dengeyi sağlar. Böbrek üstü bezlerini etkileyen tümörler genellikle ani kan basıncı artışında ya da başka hastalıkların tetkiki için yapılan karın içi görüntüleme sırasında tespit edilebilir.
Böbrek üstü bezi hastalıkları
Cushing Sendromu: Böbrek üstü bezi dış kısmında üretilen glukokortikoid hormonlarının normalden fazla miktarda kana karışması bu rahatsızlığın oluşmasına neden olur.
Hormonların fazla üretilmesi adrenal bezlerde hormon üretiminin fazla olmasından ya da başka bir hastalığın tedavisinde kullanılan steroid ilaçların yani kortizonun çok uzun zamandır kullanılması nedeniyle olabilir. Hastalarda cushing sendromu belirtileri ise; - Omuzların üstünde ve arasında kamburluğu neden olacak düzeyde yağ birikiminin olması
- Belirli bir zamanda yüzün kırmızılaşması ve yuvarlak bir görünümde olması
- Gövdenin alt kısmında cilt çatlaklarının olması
- Ruhsal sorunların yaşanması
- Kasların zayıflaması, yorgunluk hissi
- Vücuttaki su birikimi nedeniyle ödem oluşması
- Vücutta aşırı kıllanma olması
- Adetten kesilme, iktidarsızlık sorunu yaşanması
- Vücutta çürüklerin oluşması
- Şeker hastalığının ortaya çıkması
- Omurga ve leğen kemiklerinde oluşan osteoporoz
Kişilerde ortaya çıkan bu belirtiler ilaç kullanımından kaynaklanıyorsa, hemen ilaçların kullanımı bırakılmalı, gerekirse dozu düşürülmelidir. Bu sayede böbrek üstü bezini etkileyen hastalığın tedavisi de sağlanır. Ancak hastalığın oluşumu adrenal bezlerdeki, hipofiz bezi ve karaciğer gibi organlardaki tümörün etkisiyle oluşuyorsa, tedavi için tümörün tamamen alınması ya da adrenal bezlerdeki tümörlerde bezlerin alınması gerekir.
Addison hastalığı: Böbrek üstü bezini etkileyen bu hastalık kortekste yeteri kadar hormon üretimi olmadığı zaman ortaya çıkar. Hastalığın ilerlemesi otoimmün hastalıklardaki gibi bir hastalığın etkisiyle ya da kendini tahrip edebilecek etkenler olduğunda olur. He yaşta, her cinsiyette kişileri etkileyebilir. Hastalığın belirtileri arasında ise; - İştahsızlık ve beraberinde kilo kaybı olması
- Bitkinlik, bilinç bulanıklığı, zayıflık gibi etkenlerle ortaya çıkan hareketsizlik, kansızlık sorunlarının yaşanması
- Kan basıncının düşmesi
- Ciltte kararma olması
- Kan şekerinde düşme olması
- Kusma, ishal, kabızlık, hazımsızlık gibi belirtilerle oluşan karın ağrısı
- Cinsel isteksizlik olması addison hastalığı belirtileri olabilir.
Eğer hastalarda ishal ve kusmanın etkisiyle aşırı su kaybının olması, akut adrenal yetmezliğinin olması gibi etkenlerle şok hali be bilinç kaybı ortaya çıkıyorsa, acilen hastaneye gidilmelidir. Hastalardaki akut adrenal yetmezliği yaralanma, kusma, fiziksel stres, idrar sökücü ilaç kullanılması gibi etkenlerden sonra gelişebilir. Hastalığın tedavisinde steroid hormon enjeksiyonu, tuz solüsyonları yapılmalıdır. Ancak erken teşhis edilirse tedavi edilebilir.
Böbrek üstü bezi her iki taraftaki böbreğin üzerinde yerleşmiş, böbreklerden bağımsız, hormon üretiminde etkili adrenal bezlerdir. Herhangi bir sağlık sorunu olmadığında, faaliyetlerin yürütülmesi için gerekli hormonların üretilmesini sağlarlar. Ancak bir hastalığın etkisine girerlerse, vücuttaki dengede bozulabilir.
20.01.2024 04:14:30
Böbrek Üstü Bezi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|