Tiroit bezi çalışmaması, günümüzde birçok insanda görülmektedir. Tiroit bezi boynumuzun alt tarafında bulunur. T3 ve T4 gibi büyüme ve vücut metabolizması için çok önemli olan hormonlar burada salgılanır.
Tiroit bezinin çalışmaması sonucu bu hormonlar yeteri kadar salgılanamaz.
Tiroit bezi çalışmaması durumuna hipotiroidizm denir.
Bu rahatsızlık bebeklik ve çocukluk çağında, büyüme ve gelişmenin yavaşlamasına neden olur. Erişkinlerde ise metabolizmanın yavaşlamasına, ciltte ve kaslarda ödem oluşmasına neden olabilir.
Tiroit bezi çalışmaması erken yaşta başlayabilir fakat ortaya çıkması yıllar sonra olabilir ve mutlaka tedavi edilmelidir. Dünyanın birçok bölgesinde yapılan çalışmalara göre doğumsal hipotiroidinin görülme oranı 4000'de 1'dir. Kadınlarda görülme sıklığı, erkeklere göre daha fazladır. Kadınlarda görülme ihtimali 55-60 yaşlarında daha fazladır.
Nedenleri
İyot eksikliği ve radyoaktif iyot tedavisi almış kişilerde tiroit bezi çalışmaması daha sıktır. Radyoaktif iyot verildiği zaman tiroit bezi hasar görür ve hormon salgılanması azalmaya başlar. Kara lahana gibi iyotun kullanılmasını kısıtlayan bazı besinlerin aşırı tüketilmesi tiroit bezinin yeterince çalışmasını engeller. Bunların dışında lityum ve amiodaron gibi ilaçlar hipotiroidiye neden olabilir. Tiroit bezinin çalışmaması sadece bu sebeplerden kaynaklanmaz. Hipofiz bezinin tiroit uyarıcı hormon salgılamaması hipotiroidiye sebep olur.
Belirtileri
En önemli belirtilerden biri miksedema komasıdır.
Bu durum tedavi edilmeyen tiroit rahatsızlığında ortaya çıkar. Hayati risk taşıyan bir durumdur. Nadiren görülür ve hasta, soğuğa oldukça hassas hale gelir. Diğer bir belirti bilinç kaybıdır. Mikedema komasında acil müdahale gerekir. Şiddetli hipotiroidi sonucunda bebeklerde boy kısalığı ve zekâ geriliği görülür. Bu durum kretinizm olarak adlandırılır. Çocuğun karnı şiş bir haldedir, ağızdan sürekli salya akar ve omuzlar geriye doğru durur. Bebek bu safhaya gelmeden önce hipotiroidi olduğunun belirlenmesi gerekmektedir. Yetişkinlerde ise beyin fonksiyonları yavaşlar, vücut ısısı düşer, nabız yavaşlar, deri ve saçlar mat görünür. Metabolizması yavaş, hasta fiziksel ve zihinsel olarak aşırı yorgundur.
Risk faktörleri
Daha çok orta yaşlı kadınlarda ortaya çıkar. Genetik yatkınlık varsa, hipotiroidi gelişme riski artar. Şeker hastaları, romatoid artriti ya da kansızlık sorunu olanlarda risk fazladır. Ayrıca yeterince iyot almayan, iyottan fakir besinlerle beslenenlerde risk fazladır. Ayrıca kolesterol yüksek olanlarda, adet düzensizliği olan kişilerde tiroid bezi çalışmama riski fazladır. Gebelikte görülme ihtimali biraz daha çoktur. Kanserli hastalarında boyun bölgesine ışın tedavisi uygulanması sonucunda ortaya çıkabilir. İlk çocukta tiroid bezi çalışmama durumu varsa ikinicide olma ihtimali %20'dir.
Tanı
Tiroit bezinin çalışmaması yavaş gelişen bir hastalıktır. Hipotiroidi başladıktan yıllar sonra ortaya çıkabilir. Kişi aynaya baktığında kendisindeki olan değişiklikleri fark etmeyebilir. Fakat uzun süredir görüşmediği biri yüzdeki ve derideki değişmeyi fark edebilir. Kuru cilt ve saç, şişkin yüz genel belirtilerdir. Hastanın sesi değişebilir. Bu fiziki görüntülerden sonra hastaya kan testleri yapılır. Kanda tiroit hormonlarının değerlerine, tiroit uyarıcı hormonun miktarına ve kandaki antikor düzeyine incelenir. Tiroit uyarıcı hormon yüksek fakat T3 ve T4 değerleri düşük ise tiroid bezi çalışmama ihtimali oldukça yüksektir. Eğer antikor değeri yüksek çıkarsa hipotiroidi olabilir ama allta yatan başka bir hastalıkta olabilir. Tedavi için doktor hormon düzenleyici ilaçlar verecektir.
