Tiroit bezi hastalıkları, tiroit bezi, boynun ön kısmında yer alan ve hormon salgılama görevi olan önemli bir organdır. Yaklaşık olarak 20-30 gram ağırlığındadır. Tiroit bezinde salgılanan hormonlar genelde vücudun enerjisini kontrol eder. Sinir ve sindirim sistemi başta olmak üzere vücutta tüm sistemlerin fonksiyonel olarak çalışabilmesi için önemli rol üstlenir.
Bazı hastalıklarda tiroit bezinde salgılanan hormonların fazla salgılanması ya da az salgılanması söz konusu olabilir. Tiroit bezinde salgı fazla üretiliyorsa aşırı iştah patlaması, kalp atışında hız, çok yemek yenmesine rağmen kilo kaybı, sinirlilik hali, saç dökülmesi, ellerde titreme, terleme gibi şikâyetler görülebilir. Eğer salgı az salgılanıyorsa, ses kısıklığı, kilo alma, cilt kuruluğu, halsizlik, vücutta su tutumu, adet düzensizliği gibi şikâyetler yaşanabilir. Tiroit bezi hastalıkları toplumda oldukça yaygındır. Tiroit bezi iltihapları son yıllarda oldukça yaygınlaşmış ve tiroit fonksiyonları özellikle orta yaş kadınlarda daha dikkatli incelenmeye başlanmıştır.
Tiroit bezi hastalıkları nelerdir?
Guatr: Guatr, tiroit bezinin farklı nedenlere bağlı olarak büyümesi olarak tanımlanır. Genetik yatkınlık, iyot elementinin gıda yoluyla gereğinden az alınması, kişisel ve çevresel etkenler, graves hastalığı, tiroit kanseri, gebelik, tiroit bezi iltihabı guatr hastalığında önemli olan faktörler arasında yer alır. Tiroit bezinde büyüme herhangi bir anormalliğin habercisi olabileceğinden hastanın detaylı bir şekilde araştırılması ve tiroit bezinin neden büyüdüğünün tespit edilmesi gerekir.
Guatr teşhisinde fizik muayene ile guatr tespit edilebilir. Birtakım tetkikler yapılarak hormon salgısı kontrol edilir. Tedavi hastanın yaşadığı şikâyet, guatrın büyüklüğü ve neden meydana geldiğine göre değişim gösterebilir. Bazı ilaçların kullanılmasıyla guatr büyümesi durdurulabilir. Bazen ise sadece takip yeterli olabilir. Eğer guatr çok büyükse ve hastada şikâyetlere yol açıyorsa ameliyat ile alınabilir.
Tiroit nodülleri: Nödül, tiroit bezi içerisinde oluşum gösteren tiroidden farklı yapıda olan dokulardır. Tiroit nodülü toplumda oldukça yaygın olan bir rahatsızlıktır. Ultrasonografinin gelişmiş olmasıyla tiroit nodülleri daha sık tespite dilmeye başlamıştır. Tiroit nodülleri erkeklere nazaran kadınlarda daha sık görülmekte ve %95'i iyi huylu tespit edilmektedir. %5'lik oranda ise kanser teşhisi konulabilmektedir. USG yani ultrasonografiyle tespit edilen ve kanser olmayan ufak tiroit nodüllerinde ilk yaklaşım takip ve ilaç tedavisidir. Uygulanan tedaviye rağmen nodül büyümeye devam ediyorsa ve kanser şüphesi varsa ameliyat gerekebilir.
Tiroit bezi iltihabı: Tiroit iltihabı iyileşme evresine göre üç grupta incelenir. Akut tiroidler, aniden gelişir ve kısa sürede kontrol altına alınabilir. Geçici tiroidler, bir yıl ya da daha kısa devam eder. Kronik tiroidler ise tiroit bezinin az çalışması olarak tanımlanır. Hayat boyu devamlılığını korur.
Hipertiroidiiiiii: Hipertiroidiiiiii halk arasında tiroit bezinin az çalışması olarak tanımlanır. 50 yaşını aşmış kadınlarda daha sık karşılaşılır ve halsizlik, çabuk yorulma, kalp ritim bozukluğu, ciltte incelme, uyku bozuklukları, çarpıntı, kaslarda güçsüzlük gibi şikâyetlere yol açar. Zehirli guatr, tiroit hormonu ilaçları, cıva zehirlenmesi, kullanılan bazı ilaçlar, tiroit bezinde gerçekleşen iltihabi hastalıklar, graves hastalığı gibi pek çok nedenden dolayı oluşabilir. Teşhis için hastanın öyküsü ve fiziksel muayene şarttır. Fiziksel muayeneden sonra kesin tanı koyabilmek adına bazı kan tetkikleri ve tiroit sintigrafisi istenir. Teşhis edilen hastalık farklı şekillerde tedavi edilebilir. Uygulanacak olan tedavi, hastanın cinsiyeti, yaşı, sağlık durumu gibi nedenlere bağlı olarak değişebilir. Radoaktif iyot tedavisi, ameliyat ve ilaç tedavisi kullanılacak tedavi seçenekleridir.
Hipertiroidiiiiii: Halk arasında tiroit bezinin fazla çalışması olarak tanımlanır. Tiroit bezi gereğinden fazla çalışıyorsa T3 ve T4 hormonları çok fazla üretilir. Nedeni ise genelde kanda tiroit uyaran bir antikorun olmasıdır. Antikor tiroit bezini uyararak çok fazla hormon üretimine yol açar ve beraberinde guatra neden olabilir. Kilo kaybı, çarpıntı, nefes darlığı, titreme, göz problemleri, saç, cilt ve tırnak bozuklukları, adet düzensizlikleri, bağırsak hareketlerinde değişiklik, kas güçsüzlüğü gibi belirtilere yol açabilir. Kan testi ile birçok inceleme yapılarak teşhis konulabilir. Teşhis konulduktan sonra ilaç tedavisi, radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tercihe dilerek tedaviye başlanabilir. Tedavi seçeneği hastanın yaşı, cinsiyeti, sağlık durumu gibi etkenlere bağlı olarak değişebilir.
