Tiroit bezinin az çalışması, hormonlarının kanda çok az bulunması durumuna hipotiroidi veya hipotiroidism denir. Kadınlarda erkeklere nazaran çok daha sık görülür. Vücut dokuları için gerekli miktarda tiroit hormonu salgılanamaması durumunda kanda tiroit hormonlarının düzeyi düşer ve dokulara yeterli miktarda hormon ulaşmaz.
Tiroit bezinin az çalışmasının etkileri; Vücut hareketleri yavaşlar, hasta kolay üşümeye başlar, çabuk yorulur, kilo alma, saç dökülmesi, ciltte kuruma, kabızlık, unutma gibi belirtiler ortaya çıkar.
Tiroit bezi, vücudun pek çok dokusundan daha fazla damarlara sahiptir ve metabolizmayı düzenleyip, hormonların vücuda salgılanmasını sağlar. Tiroit bezinin çalışmaları hakkındaki bilgiyi, beyinde hipofiz adı verilen bölümden salgılanan TSH hormonu verir. Bu madde tiroit bezinde hormon salgılayan yapıları uyarıp daha çok hormon üretilmesini ve kana gitmesini sağlar. Tiroit bezi az çalıştığında hipofizden TSH'nın kana verilmesi artar.
Hipotiroidi vücudun bağışıklık sisteminde, kendi doku hücrelerine savaşı açmasıyla ortaya çıkar ve otoimmün tiroidit adı verilen tiroit bezi iltihabı, tiroit bezinin bir sebepten dolayı ameliyatla alınması veya iyot tedavisi sonucu olur. Bu durum genellikle hayat boyu sürer ve hastanın tiroit hormonunu ömrü boyunca hap şeklinde ağız yoluyla alması ve bir doktor kontrolünde olması gerekir.
Tiroit bezinin çalışıp çalışmadığı nasıl anlaşılır?
Tiroit daha fazla hormon üretmeye başlarsa hipofiz TSH üretimi azalır, kanda bakılan TSH ölçümü standart sınırların altında değerler gösterir.
TSH'nin yanı sıra serbest T4 (FT4) serbest T3 (FT3) hormonlarının ölçümü de bazı durumlarda tiroidin çalışmaları hakkında bilgi verir.
Kaç çeşit hipotiroidi vardır?
Hipotiroidinin oluş yerine göre dört türü vardır.
- Primer hipotiroidi: En çok görülen hipotiroidi türüdür. Bu türdeki hipotiroidi de hastalık tiroit glandındadır.
- Sekonder hipotiroidi: Nadir olarak görülür. Burada hastalık beynin alt kısmında bulunan hipofiz glandındadır.
- Tertier hipotiroidi: Beyinde bulunan hipotalamus bozukluğu ile ortaya çıkar. TRH yetersizliği vardır.
- İdiyopatik hipotiroidi; Hipotiroidiyi yapan sebep belli değildir.
Primer hipotiroidinin sebebi nelerdir?
Primer hipotiroidi sebeplerini kısaca aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Tiroit dokusunun bozukluğu;
- Kronik otoimmün tiroiditler (Hashimoto tiroiditi) Radyoiyot veya radyoterapi tedavisi.
- Tiroit operasyonu (Bölgesel veya toplam)
- Doğumsal olarak tiroit glandının yokluğu
- Tiroithormon yapımında bozukluk. (İyot eksikliği veya Antitiroit etki veren ilaç veya maddelerin alımı, Lithium, iyot, iyot içerikli ilaçlar ya da film çekiminde kullanılan iyot içeren kontrast madde)
Tiroit bezinin az çalışması sebebiyle dünyada en yaygın olan iyot yetersizliğine bağlı primer hipotiroididir. İyot olan bölgelerde ise en sık neden kronik otoimmün tiroiditlerdir (Hashimoto hastalığı).
İkincil ve tertier hipotiroidinin sebebi nelerdir?
Hipofiz hastalıkları: Hipofiz urları, hipofiz ameliyatlı, Sheehan sendromu.
Hipotalamik hastalıklar: Hipotalamus tümörleri, iltihap veya diğer marazları.
Tiroit bezinin az çalışması durumuna bağlı 4 türlü Klinik hipotiroidi mevcuttur:
- Aşikâr hipotiroidi
- Belirtiler çok aşikardır, T3 ve T4 düşük TSH çok yüksektir
- Düşük hipotiroidi
- Klinik belirti az, T4 düşük veya normal, T3 normal, TSH ise orta yükselmiştir.
- Subklinik hipotiroidi
- Belirti yoktur. T4ve T3 normal, TSH hafif yükselmiştir.
- Pre-subklinik hipotiroidi
Klinik belirti yoktur. T4, T3 ve TSH normal, ama TRH testinde TSH normalin üzerindedir.
19.01.2024 07:10:00
